Tijdens de sessies met de paarden, maken we regelmatig gebruik van metaforen. Een probleem, obstakel of conflict uit het dagelijkse leven van de deelnemer, maar soms ook een doel of een droom worden dan visueel voorgesteld aan de hand van materialen en symbolen. Het bouwen van zo een metafoor helpt de deelnemer om de situatie te concretiseren en, in het hier en nu, aan de slag te gaan met potentiele oplossingen en nieuwe mogelijkheden te ontdekken. Bovendien geeft de metafoor in de wei de mogelijkheid om te experimenteren met verschillende opties, iets waar in het dagelijkse leven niet altijd de ruimte voor is.

 

Zo had ik onlangs een deelnemer die vertelde hoe ze “helemaal vast” zat in het leven, “ik kan geen kant meer op. Iedere keuze die ik maak, iedere optie heeft een negatieve uitkomst”. Na even tijd doorgebracht te hebben in de kudde bleek dat ze zich voornamelijk aangetrokken voelde tot twee paarden, een merrie en een ruin. De merrie omdat deze zelf toenadering zocht tot de vrouw, haar fysieke affectie en nabijheid bood. De ruin omdat hij zich wat afzonderde van de anderen en volgens haar gevoelig was van aard. Ze herkende zichzelf in deze twee paarden. Wanneer ze zich sterk voelt dan is ze zoals de merrie, dan kan ze steun en affectie bieden aan anderen. Hierbij denkt ze dan vooral aan haar rol als mama. Echter, wanneer het niet goed gaat met haar dan is ze zoals de ruin, dan trekt ze zich terug en vermijdt ze sociaal contact. Op die momenten is ze erg gevoelig en heeft ze schrik dat anderen haar zullen bekritiseren hiervoor.

 

Naar aanleiding van dit relaas, vraag ik de vrouw om met het aanwezige materiaal in de wei, een metafoor te bouwen voor haar huidige situatie en symbolisch de situatie weer te geven zoals ze deze zou wensen. De vrouw protesteert. Ze ziet het nut er niet van in, er valt niets weer te geven, ze zit gewoon vast en ze wéét helemaal niet naar wat voor situatie ze wil, dat is net het probleem, daarvoor komt ze net naar therapie... Ondanks het protest van de vrouw, herhaal ik mijn vraag en zet enkele passen achteruit om haar wat werkruimte te geven.

Vrijwel onmiddellijk nadat ik mij teruggetrokken heb, gaat de vrouw toch aan het werk. Ze doorzoekt het materiaal en legt enkele elementen aan de kant. Een zeer grote oude tractor-band, enkele knuffels, een fleecen dekentje, een halstertouw. De band wordt rechtop gezet, in de band worden de knuffels toegedekt met het fleecen deken, dewelke bevestigd en toegebonden wordt met het koord. Wat de functie van de knuffels ook moge zijn, ze zitten alleszins goed vast in de tractor-band. Ondertussen valt het mij op dat de ruin de wei helemaal heeft overgestoken en met veel interesse staat te kijken naar de constructie.

De vrouw komt opnieuw bij mij staan en nog voor ik het gesprek kan aangaan laat ze mij weten dat ik nu niet moet verwachten dat ze uitleg kan geven bij wat ze zojuist heeft gemaakt, want dat kan ze niet! Dus vraag ik niet om uitleg, maar geef ik haar de opdracht om op enkele kaartjes te schrijven wat ze nodig heeft of wat haar zou kunnen helpen betreffende de situatie die de metafoor uitbeeldt. Opnieuw protest, want nét dat is hetgeen ze niet weet, nét dat is het probleem waar ze in vast zit, hoe moet ze dat dan gaan opschrijven?! Zonder aandacht te schenken aan het protest, vervolg ik mijn opdracht en vraag om, nadat ze op de kaartjes geschreven heeft, deze aan een koord te hangen en het koord rond de hals van één van de paarden te knopen.

 

Opnieuw zet ik enkele passen achteruit en opnieuw gaat de vrouw vrijwel onmiddellijk aan de slag. Ze schrijft wat lijkt op één enkel woord op een kaartje, bindt het vast aan een macramé-touw en hangt dit met een lus rond de hals van de merrie die evenals de ruin zeer dicht bij is komen staan. Het touw met het kaartje hangt amper rond de hals van de merrie wanneer deze in beweging komt, vastberaden loopt ze de andere richting uit, weg van de metafoor. De vrouw loopt haar achterna. In tussentijd begint de ruin de metafoor te slopen. De tractor-band wordt met veel geweld tegen de grond geworpen. Het geluid wekt de aandacht van de deelneemster die achterom kijkt. Ze ziet hoe de ruin aan het stalkoord begint te trekken, lijkt te twijfelen, maar volgt dan toch opnieuw de merrie, weg van de metafoor. Terwijl de vrouw en de merrie in de verste hoek van de weide verscholen staan, ontbindt de ruin de verschillende elementen van de metafoor. Met geduld haalt hij alles uit elkaar, tot hij de knuffels van tussen de tractor-band kan ontfutselen. Nu de knuffels bevrijd zijn van de gevangenschap in de tractor-band, lijkt de ruin tevreden te zijn en gaat, voor het eerst tijdens deze sessie, de andere paarden vergezellen.

 

 

De vrouw kijkt vol verwondering, wanneer ik haar vraag wat er precies gebeurd is volgens haar, luidt het antwoord: “Maar ik heb iets positiefs op dat kaartje geschreven!”

 

Tijdens de nabespreking is de deelneemster vol verwondering voor hoe een positieve gedachte (gesymboliseerd door de merrie) haar kon helpen om de vicieuze cirkel van negatieve zelfspraak (de metafoor gemaakt met de tractor-band) te doorbreken (de ruin die de metafoor ontmantelde) . Ze komt er op uit dat ruimte scheppen voor (pijnlijke) emoties, hier voorgesteld door de knuffels, en zich kwetsbaar te durven opstellen, gesymboliseerd door de ruin, haar meer vooruit helpen dan wanneer ze dit alles tracht op te sluiten en voor zich te houden. De vrouw zag steeds haar ‘gevoelige kant’ als een tekortkoming waarvoor ze diende te compenseren, een persoonlijke eigenschap die ze er eigenlijk niet bij wou. Door te erkennen dat ook dit deel uit maakt van wie ze is in plaats van zich er tegen te verzetten, doorbreekt ze haar eigen vicieuze cirkel waar ze niet uit geraakte en kunnen we verder werken.