In deze post wil ik het hebben over 'veilig fysiek contact'. Zoals jullie misschien weten, werk ik ook in een psychiatrisch ziekenhuis als creatief therapeut, naast mijn werk bij Hoefspoor. Hier wordt ik soms geconfronteerd met het onvermogen om iemand de nodige steun te laten 'voelen'. Soms hebben mensen er nood aan om fysiek ondersteund te worden wanneer ze bijvoorbeeld heftige emoties zoals verdriet, angst of eenzaamheid ervaren. Men voelt dan de nood aan veilig (fysiek) contact om te helpen bij het doorstaan van de heftigheid van de emotie, alvorens men kan gaan werken aan de bron van de emotie of ervaring. In de professionele hulpverlening wordt er echter geacht voldoende fysieke afstand te bewaren. Hierdoor kan de therapeut niet ingaan op die erg natuurlijke hunkering naar fysieke troost of steun waarmee men soms geconfronteerd wordt tijdens therapie.

 

In dit soort situaties vind ik de inzet van dieren van onschatbare waarde, in mijn geval een paard of pony. Contact maken met de zachte, warme vacht, de ademhaling van het dier horen of voelen, fysieke ondersteuning of zelfs gedragenheid ervaren en de reactie van het dier kan ons onverwacht diep raken. Voor mij is dit onvervangbaar en van bijzondere waarde. 

 

Zo kwam een tiener ooit in begeleiding met als aanmeldingsklacht angst, onder andere ook voor paarden. Van op afstand wou hij het paard wel borstelen, daarvoor ging hij op een opstapje staan dat wankel was wegens de oneffenheid van de wei. Om niet omver te vallen moest hij met zijn vrije hand steun zoeken op de paardenrug. Hij beschreef wat hij voelde, hoe hij erg bang was om van het trapje te vallen, bang om zijn evenwicht te verliezen, de controle kwijt te geraken. Hoe langer hij daar stond, met een armlengte tussen hem en het paard, hoe intenser het gevoel van angst werd en hoe meer zijn interne spanning leek te stijgen. Hij kon zich amper nog concentreren op mijn stem of zijn eigen ademhaling, laat staan het paard borstelen. Tussen zijn haperende ademhaling door zegt hij dat hij dit vaak voorheeft. Het beeld van de bange jongen geeft mij zin om een hand uit te steken en op de jongen zijn schouder te leggen, om hem te laten voelen dat ik er ben en ervoor zal zorgen dat hem niets overkomt. Ik houd me echter in. Net op dat moment besluit het paard toenadering te zoeken. Ze leunt, voorzichtig, haar lichaam in de richting van de jongen, die nog steeds op het verhoogje staat. Hij is dusdanig ingenomen door wat hem overkomt dat hij de beweging van het grote dier niet opmerkt. De merrie verplaatst haar gewicht op haar benen naar de kant waar de jongen staat, om zo nog dichterbij te komen. Wanneer ook dit ongemerkt voorbij gaat, verzet ze haar benen. Eerst de voorbenen, daarna de achterbenen. Voet voor voet komt ze dichterbij. De hand van de jongen die steunde op het paard, glijdt over de rug, als van nature zoekt hij met zijn bovenlichaam het contact met de paardenrug. Dit resulteert in wat lijkt op een overgave van de lasten. De jongen gaat met het bovenlichaam liggen op de rug van het paard en laat zich dragen. De merrie biedt steun, veilig fysiek tastbaar contact. Iets wat ik als therapeut nooit had kunnen doen, maar waar de jongen op dat moment duidelijk nood aan had.

 

Zo staan ze een hele poos, ik probeer ze wat ruimte te geven en zie hoe de spanning traag wegebt. Na enige tijd komt de tiener opnieuw tot zichzelf, zijn ademhaling normaliseert, hij kan weer spreken en opnieuw contact met mij maken. Vanuit deze houding zetten we de sessie verder, zonder mij aan te kijken vertelt hij dat dit ook wel eens in de klas gebeurd of op de speelplaats en dat hij zich schaamt. Hij is bang dat het nog zal gebeuren, wat zullen mensen van hem denken? Er schuilt verdriet en schaamte, angst voor de beoordeling van de ander onder zijn verhaal.

 

De tussenkomst van het paard gaf de jongen de mogelijkheid om binnen een stresserende en beangstigende situatie een gevoel van veiligheid te ervaren. Hierdoor kwam hij tot rust en werd er ruimte gecreëerd om te proberen spreken. Dat is waarom ik het werken met paarden zo belangrijk vind, want dat is iets dat ik niet alleen, zonder paard, had kunnen doen.

 

 

 

 

Bovenstaande illustratie werd enkel gebruikt ter ondersteuning van de tekst. Artist: Sammy Dijan